(TCK m. 89 – Yargıtay Kararlarıyla Açıklamalı)

Trafik kazaları günlük hayatta en sık karşılaşılan olaylardan biridir. Bu kazalarda sürücülerin çoğu, yaralama kastı olmadan, yani istemeden zarar verir. Bu tür olaylar Türk Ceza Kanunu’nda “taksirle yaralama suçu” olarak düzenlenmiştir. Hem sürücüler hem de mağdurlar için sürecin doğru anlaşılması, kazanın ceza sorumluluğuna etkisi ve yargılama süreci bakımından büyük önem taşır.

1. Taksirle Yaralama Suçu Nedir? (TCK m. 89)

TCK 89’a göre taksirle yaralama:

“Dikkatsizlik, tedbirsizlik, meslek ve sanatta acemilik veya kurallara uymama” nedeniyle bir kişinin yaralanmasına sebep olunmasıdır.

Burada kast yoktur, yani sürücü yaralamayı istemez. Ancak özen yükümlülüğüne aykırı davranış vardır.

Örnek:

• Kavşakta kırmızı ışığı ihlal etmek,
• Dikkatsiz dönüş,
• Hız limitine uymamak,
• Telefonla konuşmak,
• Alkollü araç kullanmak.

2. Trafik Kazasında Şoförün Ceza Sorumluluğu Nasıl Belirlenir?

Savcılık ve bilirkişiler olayı taksirin derecesine göre inceler. Sürücünün ceza sorumluluğu şu kriterlere göre belirlenir:

2.1. Kusur Oranı (Asli – Tali Kusur)

Kazadaki sürücüler için kusur raporları hazırlanır.

• Asli kusur → yüksek ceza ve ehliyet geri alma riski
• Tali kusur → daha düşük ceza
• Kusursuzluk → ceza verilmez

2.2. Yaralanmanın Niteliği

Ceza, yaralanmanın ağırlığına göre değişir:

• Basit tıbbi müdahale ile giderilebilir yaralanma
• Kırık – çıkık
• Hayati tehlike
• Organ kaybı
• Yüzde sabit iz
• Kalıcı hasar

2.3. Taksirin Derecesi

• Basit taksir
• Bilinçli taksir (alkollü araç kullanma, aşırı hız, bile bile risk alma)

Bilinçli taksir halinde ceza 1/3’ten 2/3’e kadar artırılır.

3. Taksirle Yaralama Suçunun Cezası Nedir?

Basit Taksirle Yaralama (TCK 89/1)

3 aydan 1 yıla kadar hapis veya adli para cezası

 Yaralanmanın Ağırlığına Göre Artış

• Kemik kırığı → ceza artar (kırığın hayat fonksiyonlarına etkisine göre)
• Yüzde sabit iz → 1 yıldan 3 yıla
• Organ kaybı / konuşma – duyma kaybı / yaşamı tehlikeye sokma → 2 yıldan 4 yıla
• Çoklu yaralanma → artış

Bilinçli Taksir (ör. alkollü araç kullanma)

Ceza 1/3 – 2/3 oranında artırılır.

4. Şikayet Süresi ve Dava Süreci

4.1. Şikayet Süresi

Basit taksirle yaralama suçunda:

• Şikayete tabidir.
• Süre: 6 ay (yaralanmanın ve failin öğrenilmesinden itibaren)

Ağır yaralanmalarda şikayete bağlı değildir → Savcılık doğrudan soruşturma yapar.

4.2. Soruşturma Süreci

• Polis – jandarma tutanakları
• Olay yeri fotoğrafları
• Kamera kayıtları
• Adli rapor
• Kusur raporu
• Alkollü olup olmadığı
• Fren izi, hız tespiti

5. Mağdurun Hakları

Kazaya uğrayan mağdur:

• Şikayet hakkını kullanabilir,
• Tazminat davası / sigorta başvurusu yapabilir,
• Maddi & manevi tazminat talep edebilir,
• SGK, trafik sigortası, kasko süreçlerinden yararlanabilir.

6. Sürücünün Hakları

Birçok şoför süreçten habersiz olduğu için haksız yere ceza alabilmektedir. Sürücünün hakları şunlardır:

• Bilirkişi raporuna itiraz etme
• Kamera kayıtlarının toplanmasını talep etme
• Tanık dinletme
• Olay yeri keşfi yapılmasını isteme
• HAGB talebi (şartlar uygunsa)
• Adli para cezası / erteleme talebi
• Ehliyete el koyma süresine itiraz

7. Yargıtay Kararlarından Örnekler

Yargıtay 12. Ceza Dairesi, 

Sanığın kırmızı ışık ihlaliyle yolun karşısına geçen yayaya çarpması bilinçli taksir olarak kabul edilmiştir.

Yargıtay 9. Ceza Dairesi, 

Basit tıbbi müdahale ile giderilebilir yaralamada HAGB uygulanabileceği belirtilmiştir.

Yargıtay 12. CD, 

Motorlu araç sürücüsünün telefonla konuşarak kazaya sebep olması öngörülebilirlik kriteri gereği taksir sayılmıştır.

8. Tazminat Süreci (Ceza Davasından Bağımsız)

Kazanın özelliklerine göre mağdur:

• Trafik sigortası
• Kasko
• Şoför ve işletene karşı maddi – manevi tazminat
• SGK geçici iş göremezlik

taleplerinde bulunabilir.

Ceza davasında verilen hüküm tazminat davasını doğrudan etkilemez ancak kusur tespitleri önemlidir.

9. HAGB, Para Cezası ve Erteleme

Taksirle yaralamada:

• Sanığın sabıkası yoksa
• Zarar giderilmişse
• Mağdur şikayetçi değilse

HAGB, para cezası veya erteleme sık uygulanır.

10. Sonuç

Taksirle yaralama suçu, trafik kazaları nedeniyle en sık karşılaşılan ceza davalarından biridir. Hem sürücünün hem mağdurun hakları, kusur oranları, bilirkişi raporları ve adli raporlar davanın sonucunu doğrudan etkiler. Sürecin doğru yönetilmesi için ceza hukuku ve trafik kazaları konusunda uzman bir avukat tarafından takip edilmesi önemlidir.

Avukat İlker Kılıç /Bursa